MTMD Dergi | Sayı: 2 | Nisan-Mayıs-Haziran'2018

Ayıplı Sözleşme Maddelerine Örnekler Alt yüklenici kabule şayan bir şekilde işleri yapmayı ve iş sahibine teslimine kadar geçen sürede yapı- lacak tüm elektrik, doğalgaz, su vs. harcamalarını yaparak teslim etmeyi kabul ve taahhüt etmiştir. (Akde Aykırılık Cezası) Müteahhit’in gecikme cezası yanında ayrıca akde aykırılıktan da Alt Yüklenici’den talepte bulunmaya hakkı vardır. Alt yüklenicinin akde aykırılığı söz konusu olduğunda müteahhitin bu sözleşmeden ve yasalardan doğan hakları yanında, alt yüklenicinin akde aykırılığı süresince beher gün için sözleşme tutarının %0,2 (binde iki) oranında akde aykırılık cezai şart bedeli olarak alt yüklenici müteahhite ödeme yapmayı kabul ve taahhüt eder. İhalede belirtilen işin süresinin artması durumunda yüklenici her ne şart ve koşulda olursa olsun fiyat farkı talep edemez. (Garanti edilmiş maksimum fiyat) Anahtar teslim ve götürü bir işte kesin hak edişte metrajlarda olası azalmalar olması durumunda anahtar teslimi fiyat- tan bu bedel düşülür. Artış durumunda fark bedel ödenmez.” Çalıştayda MTMD tarafından hazırlanan tarafsız sözleşme prototipi, katılımcılarla paylaşıldı. Katılımcıların üzerinde durduğu sorunlar arasında şu başlıklar öne çıktı: “Bazı işlerde avans hakkı bulun- muyor. Ancak sözleşme yapıldığı an yüklü miktarda damga vergisi ödeniyor. Avans alınmayınca finansal sıkıntı söz konusu olabiliyor. Daha teklif aşamasında teminat mektubu isteniyor, bunun maliyeti var. İhaleden çekildiğinizde de yanıyor, o masrafı boşuna yapmış oluyoruz. Hakedişler zamanında ödenmedi- ğinde işi bırakamıyorsunuz. Bunu ancak sözleşme maddesi olarak geçirebilirseniz mümkün olabilir ki hiçbir sözleşmede böyle bir madde bulunmuyor. Çoğu kez profesyonel kadrolar çıkarını gözetmek veya sorumluluk almamak adına sözleşmelere, alt yüklenici için adeta tehdit niteliğinde maddeler ekliyor. Anlaşmazlık halinde dava açıldığında çok iyi bir bilirkişi müessesesi tesis edilmediği için, davalar aşırı uzun süre devam edebiliyor. Kesintilerin kapsamı, fazlasıyla esnek olduğu için, iş bitiminde ödeme çıkartılmadan sarf giderlerinden yedek parçaya, temizlik işlerine kadar birçok kalemde kesinti listesi verilerek, beklenen ödeme minimuma indiriliyor. Gecikme analizi sağlıklı yapılamıyor. Müteahhitten kaynaklanan gecikme dendiğinde hangi müteahhitin sorumluluğunda olduğunu belirle- yecek kesin hatlı sınırlar bulunmuyor. Sabit giderler içinde SGK İlişiksizlik belgesi bulunuyor. Tüm prim ödemelerinin yapıldığını belgeleseniz bile “temiz kağıdı” isteniyor ki ilave bir maliyet getiriyor, %8-8.5 prim ödemesi yapmanız gerekiyor. Sözleşmelerde duvar, döşeme kırımları, temizlik, güvenlik, pasif yangın sistemleri ve daha pek çok konuda tanım yetersizliği bulunuyor. Hangi detayın kimin sorumlu- luğunda olduğu net olarak tanımlı olmayabiliyor.” Çalıştayda anlaşmazlıkların uzun süren mahkeme sürecini engelleyici bir yöntem olarak; 6570 sayılı yasa ile yürürlüğe giren tahkim merkezlerini tanıt- mak üzere Avukat Ayça Aydın tarafından İstanbul Tahkim Merkezi sunumu gerçekleştirildi. Aydın, İstanbul Finans Merkezi’nin bir parçası olarak 2015’te kurulan İSTAC: Genç Tahkim Merkezi’nin bağımsız ve özerk uyuşmazlık çözüm merkezi oldu- ğunu, yerli ve yabancı taraflara tahkim, acil durum hakemliği ve arabuluculuk hizmetleri verdiklerini belirterek süreç hakkında bilgi verdi. Aydın, Tahkim Merkezi’nin verdiği kararın geçerli olabilmesi için, sözleşmede “Anlaşmazlıkların Halli” kısmında Tahkim Merkezi’nin yanı sıra mahkemelerin belirtil- memesi gerektiğinin altını çizdi. Sorunların çözüm önerileri arasında şunlar yer aldı: “Bazı büyük projelere işbirliği ile girmek alt yüklenici firmalar için daha güvenli olabilecektir. İşbirliği ve özellikle dış pazar olanaklarını genişletecek ola- naklar artırılmalıdır. İşveren ile müteahhit arasında güven tesis edilmelidir. Bunun için ‘Profesyonel Mühendis’ kavramı geliştirilmeli ve yerleştirilmelidir. Ayrıca sigorta sistemine geçilmelidir. Sigorta sis- temi, mesleki yeterlilik konusunda sorunlu kişiler için caydırıcı olacaktır. Teklif vermeden önce sözleşme incelenmelidir. Kabul edilemez, akla ve ahlaka aykırı maddeler içeren sözleşmelere teklif verilmemelidir. Sözleşmeler, bu alanda yetkin hukukçuların deneti- minden geçmelidir. Sözleşmelerde anlaşmazlıkların halli için hakem-arabulucu-tahkim müessesesi belir- tilmelidir. Teknik şartnameler dikkatle okunmalıdır. Keşif listeleri titizlikle hazırlanmalıdır. Bazı kalemler, sözleşmeden bağımsız keşif özetlerinin içine dahil edilmelidir. Keşif özeti üzerinde tasarımcılarla işbir- liği ile çalışılarak bir prototip geliştirilmelidir. Bunun için bir yazılım hazırlanması faydalı olabilecektir. İşçi tazminatları, iş hukuku danışmanı ücretleri gibi giderler, maliyet hesaplarına dahil edilmelidir.” Çalıştay programı Wyndham Ouzo Restoran’da verilen bir akşam yemeği ile son buldu. Çalıştayın sonuç bildirgesini dergimizin 20. sayfa- sında bulabilirsiniz. 6 E-DERGİ • SAYI 2 haberler