Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

124 Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı Borunun iki ucu sabitlenmiş ise ısıl gerilme; σ = E (α ΔT) =E e = (2,1*10 5 ) x ((12,5*10 -6 ) x (120-20)) σ = 262,5 N/mm 2 Boru dış çapı (168,3 mm ve et kalınlığı 4,5 mm ise; Boru kesit alanı hesabı; A = 2316 mm 2 Ucu sınırlandırılmış borunun eksenel kuvveti; F = σ a F = 262,5 * 2316 F = 607950 N = 608 kN (Boru sabit noktalarına etkiyen kuvvet) Isıl Uzamanın Askı Tasarımına Etkileri Isıl uzama ve kısalma sonucunda borular sistem üzerinde muazzam bir kuvvet ve gerilme oluşturma potansiyeline sahiptir. Bununla birlikte boru tesisatı yeterince esnekse ısıl genleşme sonucu oluşacak büyük kuvvetlerin ve gerilmelerin oluşmasının önüne geçilebilmektedir. Bu sebeple boru tesisatı için uygun esnekliğin sağlanması, projenin tasarım aşamasında dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur. Bu esneklik iki şekilde sağlanabilir. 1) Boruların taşıyıcı sisteme esnek bağlanması (Örneğin; yaylı mesnetler, kayar mesnetler ve serbest hareket edebilen elemanlar kullanılması, 2) Boruların esnek bir şekilde birbirlerine bağlanması (Örneğin; körüklü titreşim elemanı kullanılması). 1- Esnek Bağlantılar Askı tasarımı için termal uzamaların hesaplanması daha düşük maliyetli çözümler üretilebilmesi adına önem- lidir. Pratikte rotlu askılar için izin verilen sapma sınırı 4 0 ’dir (Şekil 6-36) 58 . Şekil 6-36 Rotlu Askı Sapma Açısının Şematik Gösterimi Eğer a<4 0 ise rotların boru ekseni yönündeki kuvvetler etkisinde dayanımı kontrol edilir. Bu tip mesnetlerde düşey askı olarak rot kullanımı yeterlidir. Ayrı bir kayar mesnet uygulamasına gerek duyulmaz. Eğer a>4 0 ise kayar mesnet kullanılmalıdır. Kayar mesnetlerde etkili F 1x kuvveti sürtünmeye bağlı olarak belirlenir ve gerektiğinde rotlar eksenel yönde desteklenir (Şekil 6-37). 58 Piping Design and Engineering, ITT Grindell Industrial Piping, Inc., Sixth Edition, 168-169, (1981)