Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı 145 7. YÜKLEME DURUMLARI YAPISAL/BİNA HAREKETİ Borular binalarda, yollarda, köprülerde vb. yapısal hareket derzleri üzerinden yönlendirilse, diferansiyel yer değiştirmelere maruz kalacaktır. Boru sistemi tasarlanırken bunlar dikkate alınmalıdır. Genleşme derz siste- mi belirlenmeden önce yer değiştirmelerin büyüklüğü ve yönü (hareketler) belirlenmelidir. Yer değiştirmeler aşağıdakileri içerebilir, ancak bunlarla sınırlı değildir: • Temel yerleşimi veya arazi yükselmesi, • Isıl değişikliklere bağlı yapısal daralma veya genişleme, • Beton dökülürken kürlenme ve kurutma nedeniyle yapısal büzülme, • Artan yapısal ölü ağırlık yüklerine zemin sarkması, • Bina hizmetleri ve insan kullanım yoğunluğu gibi dayatılmış yükler nedeniyle zemin sarkması, • Ayrı taşıyıcı sistemler arasındaki boşluğun kapanması veya açılması, • Ayrı yapılar arasında yanal kesme kuvvetleri etkileri, • Bina cephelerindeki rüzgâr yükleri nedeniyle yapısal sallanma etkisi. Bu yer değiştirmeler aşağıdaki gibi yatay veya dikey bir yöne ve pozitif veya negatif büyüklüklere (+ veya -) sahip olarak kabul edilebilir. Şekil 7-1 Yapısal Taşıyıcı Sistemlerde Hareket Olasılıkları Borular, bina hareket bağlantısı (BMJ) her iki tarafındaki yapıdan desteklenecek/askıya alınacak ve bu nedenle boruda hasara neden olabilecek eksen sapmalarına maruz kalacaktır. Çoğu zaman, boru yatay pozisyonda ola- cak ve bina hareket bağlantısına dik olacaktır, ancak bazen boru yatay olmayabilir ve farklı bir açıda geçebilir. Bu yer değiştirmelerin birleşimi halinde gerçekleşebileceği ve bu nedenle ortaya çıkan yer değiştirmelerin genleşme elemanı çözümü düşünülmeden önce her zaman hesaplanmalıdır. BMJ'nın bir tarafındaki yapının hareketini karşı taraftaki harekete göre göz önünde bulundurmak en iyisidir. Bu nedenle, örnek, bir yapı 25 mm temel yerleşiminden (dikey olarak aşağı doğru) sorun yaşarken, diğer yapı 10 mm arazi yükselmesini (dikey olarak yukarı doğru) yaşayabilir. Sonuçta ortaya çıkan yer değiştirme, her ikisinin toplamı, yani 35 mm olacaktır. Özellikle kanalizasyon boruları, merkezi dağıtım boruları vb. İster yapısal çelik, isterse prefabrik yapılar olsun, tüm E/M sistemlerin bir şekilde asılması veya desteklenmesi için sabitlenme ihtiyacı vardır. E/M sistemlere ait ekipmanlar ve elemanların taşıtılması için de, ağırlıklarını veya teknik terim ile sisteme verdikleri yükleri çeşitli durumlar için hesaplamak ve bu hesapları da tesisatın en zorlu çalışma koşulları için yapmak gerekmektedir. Yük durumlarını tek tek veya farklı yükler bir araya bütün olarak getirilerek ele alınmalıdır. Eğer sistem kapalı ve rüzgâr, kar gibi yüklerden korunaklı bir alanda ise ve deprem koruması farklı bir sistem ile yapılacaksa, sadece statik yük ile analiz yapılabilir veya sistem toprak altında ise, farklı zemin koşullarında sismik hesaplar