Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

168 Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı Özellikle denizden yüksek rakımlarda yapılan boru köprüleri ve elektrik nakil hatlarında kar yükü mevsimsel olarak hem ağırlığın artmasına hem de hacimsel blok oluşması nedeni ile yanal rüzgârlara daha yüksek etki- lenmeye sebep olur. Ayrıca buzlanma ve ısıl nedenlerle kayar mesnetlerin hareket etme zorlukları nedeni ile sabit ve kayar mesnetlerde öngörülmeyen yüklerin oluşmasına sebep olur. Bu tip bölgelerde yapısal taşıyıcı tasarımları yapılması ve zemin etüdü ile risklerin doğru tespitini zorunlu kılar. Tablo 7-13 MA.1- Karakteristik Zemin Kar Yükü (sk) Değerleri kN/m²(*) 1 Yapı yerinin denizden yüksekliği Bölgeler (m) I II III IV =<200 0,75 0,75 0,75 0,75 2 300 0,75 0,75 0,75 0,8 400 0,75 0,75 0,75 0,8 500 0,75 0,75 0,75 0,85 3 600 0,75 0,75 0,8 0,9 700 0,75 0,75 0,85 0,95 800 0,8 0,85 1,25 1,4 4 900 0,8 0,95 1,3 1,5 1000 0,8 1,05 1,35 1,6 5 1000<1500 0,88 1,16 1,49 1,76 1500>= 0,92 1,21 1,55 1,84 >1000 değerleri için 1000 m'ye tekabül eden değerler, 1500 m'ye kadar %10, 1500 m'den yukarı yüksekliklerde %15 artırılır. Yukarı yüksekliklerde %15 artılır. * Kar yağmayan yerlerde kar yükü hesap değeri sıfır alınır. 7.2. TAŞIYICI ELEMANLARIN HESABI VE BELİRLENMESİ Yapı elemanları üzerindeki dış yüklerden kaynaklanan gerilmeler hesaplandıktan sonra dayanım kontrolleri yapılacaktır. Burada bahsedilen gerilmelerin hesabı elle manuel olarak veya SAP2000, Solidworks Simulation vb analiz programları yardımı ile ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır. Yapı elemanları üzerinde etkili olan gerilmeler iki kısma ayrılır; • Normal gerilmeler (Çekme ve eğilme gerilmeleri), • Kayma gerilmeleri (Kesilme gerilmeleri ve burulma gerilmeleri). Taşıyıcı elemanların üzerindeki gerilmeler hesaplandıktan sonra iki çeşit kontrol yapılır; a) Dayanım kontrolleri, b) Deplasman ve depremde öteleme (drift) kontrolleri. a) Dayanım Kontrolleri Gerilmeler hesaplandıktan sonra standartlara uygun olarak belirlenmiş dayanım değerleri ile karşılaştırılır. Burada genellikle iki farklı yöntem kullanılır. Bunlar; • Emniyet Gerilmesine Göre Tasarım (ASD) Tasarım aşağıdaki denkleme uygun olarak gerçekleştirilir. σ t = S n Ω Denklem 7-34 σ t : ASD yük birleşimi ile belirlenen gerilmeler toplamı S n : Akma dayanımı veya maksimum dayanım Ω : Emniyet katsayısı