Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

22 Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı Artık titreşim teknisyenlerinizden boru çalışırken, boru üzerinde titreşim ölçümü yapmalarını istediğiniz borunun doğal frekansını hesapla bulunmuş oluyor. Boru Frekansı ile hesaplanan frekans ile aynıysa borunun bir rezonans sorunu vardır ve bir sonraki adım doğal frekansı rezonansa götürecek kuvvetin ne olduğunu belirlemektir. b. VIV (Vortex-Induced-Vibration) (Girdap Kaynaklı Titreşim) Boru doğal frekansını yukarıda tespit ettik, fakat bu doğal frekansla ilgili rezonans olması için aşağıdaki birkaç şeyden herhangi biri de olabilir: • Pompa veya kompresörden gelen aynı frekansta titreşim (genellikle hız ile ilgilidir): Bu, dengesizliğe ve yanlış hizalamaya neden olabilir, bir şey gevşek gelmiş olabilir ya da doğal frekans ile aynı frekansta bir titreşime neden olan bir makinede de olabilir. • Akış kaynaklı titreşim: Öncelikle akışkan sıvının boru iç akışından ya da borunun dışına maruz kaldığı rüzgârdan olabilir. Rüzgâr belirli bir hıza ulaştığında borular sallanmaya başlar. Çünkü rüzgârla ilişkili salı- nım kuvveti borunun dış çapı ve rüzgâr hızının bir fonksiyonudur, böylece rüzgâr, borunun rüzgâr tarafında girdaplar veya girdaplar da KARMAN titreşimini tetikler. Rezonans altındaki borunun etrafına baktığınızda, boru doğal frekansına çok yakın bir çalışma hızına (veya çalışma hızına ait bir harmonik) sahip devingen veya dönen cihaz olup olmadığına bakın, eğer varsa ya ma- kinenin hızını değiştirebilirsiniz (mümkünse, çünkü bu en kolay seçenektir) ya da borunun doğal frekansını değiştirebilirsiniz. Borunun doğal frekansını değiştirmenin kolay bir yolu L'nin değerini değiştirmektir, diğer bir deyişle boru desteklerinin yerini değiştirmek veya başka bir destek eklemektir. Başka bir destek eklerseniz, yüksek genlikli bir yere koyduğunuzda dikkatli olunması gerekir. Kullandığımız frekans değiştiricinin (a=22.4) yalnızca "kelepçeli" bir kirişin veya borunun ilk titreşim moduna uygulanabileceğini aşağıdaki görüntüden görebilirsiniz. Mevcut desteklerin ortasına başka bir boru desteği konulursa ancak boru ikinci modda titreşir (a=61.7) ve titreşim genliği etkilenmez. Eğer yakınlarda boru elemanını etkileyecek pompa vs. gibi bir cihaz olma durumu yoksa, başka olası nedenler olup olmadığını ve girdap kaynaklı titreşim olup olmadığını kontrol etmek gerekir. Tablo 3-1 Konsol Tipine Bağlı Modelleme (Boru Sabitleme Şekline Bağlı) Kritik Hız Frekans Katsayısı Konsol Kiriş (Bir ucu sabit, diğer ucu serbest konsol) a 1 = 3.52 a 2 = 22.4 a 3 = 61.7 a 4 = 121.0 a 5 = 200.0 Ayaklı Konsol (Menteşe Destekli Kiriş) a 1 = x 2 = 9.87 a 2 = 4x 2 = 39.5 a 3 = 9x 2 = 88.9 a 4 = 16x 2 = 158. a 5 = 25x 2 = 247. Yüzer/Serbest Konsol a 1 = 22.4 a 2 = 61.7 a 3 = 121.0 a 4 = 200.0 a 5 = 298.2