Page 61 - MTMD E-Dergi 07
P. 61
gündem-politik
Türkiye’de en büyük arsa stoğu ka- tabiri ile, alt yüklenici, yatırımcıya de yermemek lazım, bir Çinlinin, bir
mudadır. 1980’lerde özellikle konut destek olmaktadır. Bu destek özel- Amerikalının yılda yaptığı üretim
yatırımları başladığında TOKI’nin likle, barter sistemi ile görülüyor. ile, bir yerli üreticinin yaptığı üretim
kurulması toplumda bir heyecan Malzeme temin eden firmalarda, alt miktarlarında çok ciddi farklar var-
yaratmış oldu, fakat bu heyecan ça- yükleniciler de barter’a zorlanıyor. dır. Piyasadan bildiğimiz üzere, bir
buk söndü. Burada yapılan kamusal Firmalar da yapmaları gerekenden yabancı firma, yıllık bazda milyonluk
tercihler de yanlış yönlendirilerek, çok, bu sistemi kabul ederek ciddi üretim miktarlarına ulaşırken, yerli
istenen destekler oluşturulamadı. finans yükü altına girmektedir. Bu- firma on binler civarında kalmakta-
Yani ucuz arsa yerine yine, yatırıma nun nereye kadar devam edeceği de dır. Bu da rekabette ciddi sorunlar ve
belli yük getiren rakamsal değerler başka bir sorudur. Alt yüklenicilerin mali yük getirmektedir.
yüklendi. Özellikle konut yatırımla- bir diğer sorunu da hakedişlerin çok
rı, ucuz konut yerine, lüks ve pahalı uzun vadelerde ödenmesidir. Günü- Son olarak değineceğim, yine konut
konut yatırımına yöneldi. Bu, geç- müzde, hakediş ödemeleri 10 – 12 sektörü bazında ele alacağım konu,
mişte olduğu gibi bugün de aynıdır. aya kadar çıkmaktadır. Alt yüklenici, eldeki stok durumudur. Piyasadaki
Özellikle kat karşılığı yapılan konut aldığı çok uzun vadeli çekleri, finans duyumlara göre, büyük çoğunluğu
projelerinde, %40 ve daha yüksek kurumlarında çok düşük rakamlara İstanbul’da olmak üzere, satılmayı
oranlarda toprak sahibi payının kırdırıp, ciddi parasal kayıplara uğra- bekleyen on binlerce konut vardır.
olması ciddi bir sorun kaynağıdır. maktadır. Bu da sistemin akışı ve devamlılığını
Bugünkü ortamda bu oran düşürü- engelleyen en önemli sorundur. Bu
lebilir mi, diye soracak olursak, pek Finansal ve arsa temin sorunlarının stok fazlalığı ve satılamama durumu
de olası görünmüyor. Nasılsa birinin dışında, mali yükler getiren bir diğer yeni yatırımları engellemektedir.
vermediği oranı başka bir yatırımcı sorun da özellikle elektro-mekanik
veya müteahhit verecektir. Ben on- malzemelerin varlığıdır. Bu malze- Sistem tıkanmış durumdadır. Açıla-
lara “biraz hesapsız giden yatırımcı melerin, mamul madde olarak, çok bilir mi? Bence bu, kısa ve orta va-
profili” diyorum. Yatırımcıya, geç- ciddi oranlarda yurt dışına bağlı ol- dede zor görünmektedir. Belki uzun
mişteki otel yatırımlarında olduğu masıdır. Mamul, yarı mamul ve ham vadede açılacaktır, belli tedbirler
gibi ucuz arsa sağlanması önemlidir. madde temini genelde ithal yolladır. alınarak açılmalıdır. Bunun kaç sene
Kısaca arsa payı ve bedelinde daha Bu da finansal yükleri artırmakta- süreceğini, hep birlikte bekleyip
çok söylenecek şey bulunabilir, fa- dır. Burada yerli malzeme üreticisini göreceğiz.
kat şimdilik burada keselim ve diğer
konulara geçelim.
Yatırıma başlamak için, arsa temi-
ninden önce, asıl finans kaynağı
oluşturulmalıdır. Hiçbir yatırımcı, öz
kaynakları ile yatırım yapmak iste-
mez, bankalara yönelir. Bugünkü faiz
oranları ile ne kadar finans kaynağı
oluşturulabileceği de ayrı bir tartış-
ma konusudur. Bankaların, günümüz
yatırımcısına sağladığı desteği yeter-
li bulmak imkânsızdır.
Bir diğer konu da alt yüklenicilere
yüklenen finansal yüktür. Yatırımcı-
nın alt yüklenicilere verdiği destek,
son yıllarda görülmemektedir. Tam
E-DERGİ • SAYI 7 61
